OSVO wil uitzonderingspositie voor Amsterdam
Dinsdagavond 8 februari trotseerden 14 ouders weer en wind om op het IIJburgcollege2 met OSVO (de vereniging van schoolbestuurders in Amsterdam) van gedachten te wisselen over wat er in het Amsterdamse voortgezet onderwijs moet veranderen. Een lage opkomst, maar veel ouders zijn deze weken ook druk met het bezoeken van zoveel mogelijk open dagen in Amsterdam.
Desalniettemin was het een interessante avond, betrokken ouders weten heel goed wat hun kinderen nodig hebben! Samenvattend is het belangrijkste aandachtspunt dat de aanwezige ouders aan OSVO willen meegeven: “Zorg voor een passend aanbod zodat ieder kind tot zijn recht komt”.
Op 4 maart hebben de gezamenlijke schoolbestuurders een heisessie in Berlijn. De Amsterdamse schoolbestuurders willen uitzonderingen op de nationale wetgeving formuleren “omdat Amsterdam niet hetzelfde onderwijspeelveld heeft als Doetinchem”, aldus Rob Oudkerk van OSVO. Amsterdam kent een sterke groei van het aantal leerlingen, waar veel andere regio’s juist kampen met krimp. Sinds 2008 zijn de schoolbesturen samen verantwoordelijk voor het onderwijsaanbod, terwijl ze onderling concurreren in het aantrekken van leerlingen. Dat is een onmogelijke spagaat die een grote mismatch tussen vraag en aanbod in Amsterdam veroorzaakt. Bovenaan het verlanglijstje van VSA staat dat de wetgever deze weeffout in de wet corrigeert. VSA hoopt vurig dat OSVO in Berlijn in staat is om voorbij het eigenbelang van de besturen te denken aan het belang van de Amsterdamse leerlingen.
Slimmer de mismatch bestrijden
Met de analyse van de loting en matching kunnen schoolbesturen (en alle anderen) nu heel precies zien waar de mismatch zit en hoe je die kan verminderen. De uitkomst verschilt sterk tussen schoolniveaus en scholen. De reservelijsten zijn het langst bij Spinoza, St. Nicolaas Lyceum (HAVO), Hyperion, Amsterdams Lyceum en de categorale gymnasia (VWO). En ook is het mogelijk met wat simulaties te schatten hoe verandering in het aanbod de vraag (veel) beter kan bedienen.
In onze vorige update riepen we de gemeente en wethouder Kukenheim op om hun invloed aan te wenden om de ergste nood te lenigen. Met een simpele ingreep kan de wethouder bijvoorbeeld er voor zorgen dat het geplande nieuwe gebouw voor het Hyperion straks voldoende ruimte heeft voor een extra klas. Eén extra brugklas per jaar op het Hyperion zorgt voor een significant beter lotingsresultaat voor alle leerlingen met VWO advies. Dankzij dat ene allesbepalende lotnummer vertaalt een tekort op het Hyperion zich immers door verdringing ook in meer teleurgestelde leerlingen op andere scholen. Uit simulaties blijkt dat met één extra klas op het Hyperion drie keer zoveel leerlingen op een voorkeursschool zou zijn geplaatst.
VSA heeft de wethouder daarover een brief gestuurd. Wij hopen de wethouder te inspireren haar bevoegdheden in te zetten daar waar dat nodig is. Haar voorganger wethouder Lodewijk Asscher maakte enkele jaren geleden effectief en verstandig gebruik van zijn bevoegdheden.
Alternatieven tegen segregatie
Segregatie in het onderwijs is in Amsterdam een serieus fenomeen. De voorkeuren van ouders en kinderen voor overzichtelijke categorale scholen op alle niveaus krijgen doorgaans de schuld. In lijn hiermee is het bestaande antwoord op segregatie om kinderen naar scholen te dwingen waar ze niet naartoe willen. Helpen doet het niet, zoals blijkt uit verhelderend onderzoek van de dienst O+S van de gemeente.
Misschien wordt het tijd voor andere oplossingen. Wij willen daar graag over meedenken. Ingrediënten die wij zouden aandragen zijn onder andere:
- een programma voor basisschooldocenten die kinderen van laagopgeleide ouders vaak te lage adviezen geven;
- gelijke kansen voor kinderen die hun CITO eindtoets beter maken dan hun basisschooldocent had verwacht. Dat wil zeggen: de scholenloterij pas doen NA de uitslag van de CITO eindtoets en niet ervoor. Of: de staatssecretaris van onderwijs moet de CITO eindtoets terug verplaatsen naar februari zodat een goede uitslag nog wat betekent bij de schoolkeuze;
- een scholenmarkt in november naar het voorbeeld van New York waar alle scholen zich presenteren en met workshops over schoolkeuze, zodat kinderen en ouders zich breed kunnen oriënteren op scholen die perspectief bieden;
- scholengemeenschappen moeten het vertrouwen herwinnen door kinderen altijd op het hoogst mogelijke niveau in de brugklas te plaatsen en voorkomen dat kinderen afstromen naar een lager niveau zodra het even niet mee zit;
- een programma om categorale scholen open te stellen voor kinderen die willen en kunnen opstromen.
Wij zien uit naar een uitnodiging van de verzamelde schoolbesturen en de gemeente om met hen mee te denken over een meer succesvolle aanpak strijd van segregatie. Wellicht brengt het bezoek aan Berlijn het bestuur van OSVO ook tot nieuwe inzichten?
Mismatch is probleem voor alle middelbare scholieren
Dat vraag en aanbod in het Amsterdamse voortgezet onderwijs niet op elkaar aansluiten, is niet alleen een probleem voor 8ste groepers. Het Parool portretteerde een leerling die van het 4e Gymnasium naar een atheneum wilde. Helaas: 15 scholen later – de één nog onwilliger dan de ander – gaat ze nu in Weesp naar school.
VSA hoopt dat deze casus besproken wordt op het eerstvolgende overleg van de verzamelde schoolbesturen OSVO. Waarom doen scholen snel de deur dicht voor leerlingen die niet volledig aan het standaardplaatje voldoen? Is dit wel in lijn met de maatschappelijke opdracht van een onderwijsinstelling?
De Klachtencommissie Onderwijs spreekt zich uit …
Begin januari publiceerde de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs de uitspraak over een klacht van een meisje die in 2016 voor alle 12 scholen op haar lijst was uitgeloot. Het verantwoordelijke schoolbestuur (OSZG) was bij de zitting aanwezig, tezamen met een zware vertegenwoordiging van Osvo. Een flinke overmacht tegenover een verdrietig 12 jarig meisje en haar ouders. De klacht is volgens de geschillencommissie niet gegrond, o.a. omdat de ouders “het toegekende lotnummer niet bestrijden” – alsof je een keuze hebt. De Amsterdamse schoolbesturen worden wel op hun vingers getikt omdat in ze geen informatie geven over de mogelijkheden bezwaar te maken bij de school van eerste voorkeur tegen het besluit om een leerling niet toe te laten.
Bezwaar maken tegen de weigering van plaatsing is een wettelijk vastgelegd recht (art. 15 Inrichtingsbesluit WVO) en scholen moeten ouders zelf schriftelijk informeren over de reden van afwijzen. De school moet na bezwaar de aanmelding opnieuw bekijken en - waar dat nodig en mogelijk is - maatwerk bieden.
… en ook de Kinderombudsman kijkt mee
Ook de gemeentelijke kinderombudsman heeft aandacht voor kinderen voor wie de centrale loting en matching slecht uitpakt. In haar rapportage van januari tot en met augustus 2016 stelt zij o.a. de vraag in hoeverre loting en matching rekening houdt met kinderen die een strakke organisatie nodig hebben en voor wie nieuwe, vrije onderwijsvormen ongeschikt zijn. Volgens de kinderombudsman moet het mogelijk zijn om de keuze voor dit systeem en de vraag of loting en matching in overeenstemming is met het recht op onderwijs, zoals dat o.a. in het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind is vastgelegd, voor te leggen aan de rechter. Zij dringt er daarom bij OSVO en de gemeente op aan dat meer duidelijkheid wordt geboden over de manier waarop ouders bezwaar kunnen maken en uiteindelijk bij de rechter in beroep kunnen gaan tegen de beslissing over de plaatsing van hun kind.
Uw mening telt
VSA blijft de overstap van groep 8 naar de middelbare school scherp in de gaten houden en zal waar nodig actie ondernemen. We roepen u op uw ervaringen met ons te delen zodat we onze acties zo gericht mogelijk kunnen inzetten. Dit kan via e-mail stichtingVSA@gmail.com of op het forum van VSA. Ook schoolbestuurders en beleidsmakers volgen de bijdragen op het VSA-forum op de voet.
Voor het laatste nieuws kunt u ons volgen op Twitter.