Elk jaar worden ouders en kinderen onaangenaam verrast door de uitkomst van loting voor een plek op een middelbare school in Amsterdam. VSA vindt dat ouders en leerlingen recht hebben op een reële vrijheid van schoolkeuze uit voldoende aanbod aan voortgezet onderwijs van voldoende kwaliteit. Die keuzevrijheid wordt beperkt door de al jaren bestaande mismatch tussen de bekende voorkeuren van leerlingen en hun ouders en het aanbod van middelbare scholen. VSA pleit daarom voor meer aanbod van betere kwaliteit.
De afgelopen jaren gaat veel aandacht uit naar de manier waarop de schaarse plekken verdeeld worden. Na het debacle van de eerste centrale loting in 2015 (toen nog misleidend ‘matching’ genoemd) heeft de vereniging van Amsterdamse schoolbesturen Osvo besloten drie jaar door te gaan met een aangepaste vorm van deze experimentele manier van loten. In 2018 zullen kinderen dus weer door middel van centrale loting verdeeld worden over de beschikbare scholen.
Wat wijzigt er in de centrale loting 2018?
Het afgelopen schooljaar werden wederom honderden kinderen teleurgesteld. 44 kinderen zijn zelfs volledig uitgeloot, 17 van hen hadden een voorkeurslijst van 12 scholen of meer. VSA heeft samen met de ouders van deze kinderen de handen ineen geslagen en gestreden voor maatwerk voor ieder kind. Om meer schade aan kinderen te voorkomen, heeft de wethouder Osvo gevraagd garantie te geven op een plek op een Amsterdamse school in de eerste lotingsronde. Osvo benadrukt steeds dat er in Amsterdam bijna 3.000 lege plekken zijn op middelbare scholen, voornamelijk op brede scholengemeenschappen. Deze lege plekken willen de verenigde schoolbesturen door middel van lotingsdwang vullen met de onfortuinlijke kinderen die de hoge lotnummers krijgen. VSA vreest dat Osvo een sigaar uit eigen doos presenteert door van kinderen te dwingen een nóg langere ‘voorkeurs’ lijst van scholen te maken. VSA denkt dat alleen aanpassing van het aanbod kan helpen.
Op basis van de cijfermatige analyse van de centrale loting 2017 en het tevredenheidsonderzoek overweegt Osvo welke verbeteringen in de lotingsprocedure worden doorgevoerd. Er zijn aanbevelingen over de reservelijsten per school (die als zeer onrechtvaardig ervaren worden) en de gemeentelijke kinderombudsman adviseert in haar rapport de informatie over de rechtsbescherming van ouders en kinderen ná de centrale loting te verbeteren. Deze voorstellen pakken echter niet het fundamentele probleem aan: de mismatch tussen het aanbod van scholen en bekende voorkeuren van kinderen en hun ouders.
De drie belangrijkste speerpunten van VSA voor verbeteringen dit jaar zijn:
- Verbeter het aanbod. Het aanbod van scholen sluit niet aan op de voorkeuren van kinderen en hun ouders. Maar liefst een kwart van de leerlingen met VWO advies is uitgeloot voor de school van eerste keuze zo blijkt uit de cijfermatige analyse van de centrale loting in 2017. Het tekort op de zeven categorale vwo-scholen groeit. De belangstelling voor het Hyperion en Amsterdams Lyceum is het grootst. Er is vooral behoefte is aan meer aantrekkelijk Atheneum. Ook op havo en havo/vwo en niveau wordt stevig geloot: 17% resp. 22% werd in 2017 uitgeloot op de school van aanmelding. Op vmbo-niveau lijken de problemen kleiner door flinke overcapaciteit, maar ook hier zien we dat het aanbod niet goed aansluit bij de wensen van ouders en kinderen. Zonder het aanpassen van de capaciteit aan de bekende voorkeuren van kinderen en hun ouders, wordt het jaarlijkse lotingsleed niet opgelost. Kijk in ons nieuwsarchief welke concrete en constructieve voorstellen VSA het afgelopen jaar heeft gedaan om het aanbod te verbeteren.
- Gelijke kansen voor alle kinderen – ook voor kinderen met een goede Cito-toets. In 2015 werd het advies van de basisschool leidend en is de Cito eindtoets verplaatst naar april. Tegelijk startte de centrale loting voor alle middelbare scholen in Amsterdam. Kinderen die de Cito eindtoets beter maken dan de basisschool dacht, hebben recht op heroverweging van hun advies. Omdat de centrale loting sinds 2016 begin april plaatsvindt, kunnen kinderen wiens advies na de Cito opgehoogd wordt niet meedingen naar een plek op een bij dat nieuwe advies passende school. Amsterdamse scholen adviseren om te kiezen voor brede scholengemeenschappen waar meerdere niveaus aangeboden worden. Na heroverweging blijken echter veel brede scholengemeenschappen deze kinderen helemaal niet te plaatsen in een klas waar les wordt gegeven op dat hogere niveau. De klassen zijn na de centrale loting in april ingedeeld per advies en vol. Leerlingen met een opgehoogd advies worden gedwongen zich in de brugklas opnieuw te ‘bewijzen’ om in de tweede klas alsnog naar dat hogere niveau te mogen ‘opstromen’. VSA vindt het onaanvaardbaar dat deze in eerste instantie onderschatte kinderen bij de keuze voor de middelbare school minder kansen hebben dan hun leeftijdsgenootjes die wel direct een passend advies kregen.
- Stop de verdringing. De honderden kinderen die uitgeloot worden voor scholen die meer aanmeldingen dan plek hebben (de eerste voorkeursschool), verdringen in de centrale loting op hun beurt andere kinderen van hun eerste voorkeursschool. Uit de cijfermatige analyse van de centrale loting in 2017 volgt dat 245 van de totaal 907 kinderen die uitgeloot werden voor de school van aanmelding, door lagere voorkeuren van hun eerste keuze werden verdrongen. Een aanzienlijk deel van het lotingsleed (namelijk 27%) wordt dus veroorzaakt door capaciteitsgebrek op een beperkt aantal scholen. Scholen die (veel) meer aanmeldingen krijgen dan plek, moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Niet met taart vieren dat er zoveel aanmeldingen teveel zijn (zie tweets @Hyperion) of actief leerlingen werven in de randgemeentes, zoals een aantal scholen doen die jaarlijks meer aanmeldingen krijgen dan ze willen aannemen. Deze scholen schuiven de bij hen uitgelote kinderen door naar andere scholen. Daar verdringen zij kinderen van hun eerste voorkeur als zij een beter lotnummer hebben.
In Den Haag koos men na bestudering van de resultaten en effecten van de Amsterdamse centrale loting daarom voor een procedure zonder verdringing van eerste voorkeuren door lagere voorkeuren. Ook in Rotterdam, Utrecht en Haarlem koos men niet voor het Amsterdamse lotingssysteem. In deze steden wordt uitsluitend geloot op scholen die meer aanmeldingen dan plek hebben. Daarna is er centrale loting voor een plek op een andere school van de voorkeurslijst.
In de jaarlijkse Amsterdamse totale scholenbingo heeft een grote groep kinderen die helemaal niet kiest voor overtekende scholen toch last van lotingsleed. Het Barlaeus en Vossius gymnasium hadden bijvoorbeeld voldoende plek voor alle bij hen aangemelde leerlingen. Kinderen die kozen voor deze twee niet overtekende scholen zijn toch uitgeloot omdat uitgelote kinderen van wel overtekende scholen voorgaan als zij een beter lotnummer hebben. Verdringing overkomt ook kinderen die bijvoorbeeld het Fons Vitae of Berlage Lyceum als eerste keuze hebben. Capaciteitsgebrek bij een beperkt aantal scholen wordt in Amsterdam verschmertzt over een veel grotere groep kinderen.
VSA denkt dat verdringing alleen opgelost kan worden met een beter aanbod. In alle andere opties wentelen schoolbesturen hun wettelijke verantwoordelijkheid af een passend onderwijsaanbod te organiseren af op jonge kinderen.
Geen inspraak
Hoewel scholen voor iedere wijziging van het toelatingsbeleid advies moeten vragen aan de medezeggenschapsraad, gebeurt dat helaas in de praktijk niet en is er geen inspraak bij de vaststelling van de kernprocedure 2018. VSA sprak op donderdag 5 oktober haar zorg hierover uit bij de vergadering van de raadscommissie jeugd en cultuur (klik op agendapunt 8, start bij 38.00 min.; de uitgesproken tekst vindt u onderaan deze nieuwsbrief). Onze hoop is gevestigd op betrokkenheid van raadsleden. Ook hopen wij dat de medezeggenschapsraden van middelbare scholen in actie komen en advies over de wijzigingen in de kernprocedure op de agenda zetten.
Ieder kind in de Top 3
VSA vindt de belasting van een grote centrale loting voor kinderen en hun ouders alleen te billijken als het resultaat is dat ieder kind op een hoge voorkeurschool komt. Een lagere keuze dan de top 3 is in de meeste gevallen geen voorkeursschool meer, zo blijkt ook weer uit het tevredenheidsonderzoek. Bij de keuze voor centrale loting is de suggestie gewekt dat 99,9% van de kinderen in hun top 3 terecht zou komen; dat is in 2015, 2016 en 2017 bij lange na niet gehaald. Een heldere ambitie ontbreekt nu. Schoolbesturen beloofden voorgaande jaren alleen: ‘hoe langer de lijst, hoe groter de kans is dat je op één van die scholen komt’. VSA vreest dat de door de wethouder gevraagde plaatsingsgarantie door Osvo wordt vertaald in een nóg langere voorkeurslijst. Dat kunnen grote concessies betekenen op de gewenste kwaliteit van onderwijs en onderwijsbehoefte van uw kind. Laat u niet verrassen en kijk welke scholen die passen bij het basisschooladvies van uw kind eventueel in aanmerking komen. Denk ook na of er scholen zijn waar uw kind echt niet naartoe wil en zet die niet op de voorkeurslijst. Kijk zo nodig naar het aanbod van scholen buiten Amsterdam.
VSA zoekt ouders
VSA zet zich sinds 2009 in voor een beter onderwijsaanbod in Amsterdam. Zo is kennis en ervaring opgebouwd en is continuïteit ontstaan in de druk op de schoolbestuurders en beleidsbepalers. Omdat het belangrijk is om een directe binding te hebben met de overstap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs, zoeken wij nieuwe bestuursleden.
Sinds enkele maanden is Jeroen Buma actief bij VSA. Jeroen heeft drie kinderen, zijn oudste dochter maakte dit jaar de overstap naar de middelbare school. VSA is blij met deze versterking!
Heeft u kinderen op de basisschool of onderbouw van het voortgezet onderwijs, relevante ervaring of affiniteit met het onderwerp onderwijsaanbod en -kwaliteit en wilt u zich inzetten voor de doelstellingen van VSA? Neem dan contact op met ons voor een informatief gesprek.
Steun ons en blijf op de hoogte
Mede onder druk van de bij VSA verenigde ouders is er de afgelopen jaren al veel verbeterd in het Amsterdamse voortgezet onderwijs. Met uw steun gaan we door de schoolbesturen en gemeente te wijzen op hun verantwoordelijkheid adequaat onderwijs te bieden voor àlle Amsterdamse kinderen.
U kunt zich hier aanmelden. Stuur deze nieuwsbrief alstublieft door aan andere ouders van kinderen in groep 7 en 8. Hoe meer ouders zich aansluiten bij VSA, hoe sterker we staan!
Uw reacties op deze nieuwsbrief zijn welkom op ons forum of via email. Volg ons ook op Twitter voor het laatste nieuws